หลักทั่วไปในการสืบสวน
พล.ต.ท.วรรณรัตน์ คชรักษ์
หน้าที่โดยหลักแล้วของตำรวจ คือ การป้องกันปราบปราม และจับกุมตัวผู้กระทำความผิดมาดำเนินคดี รับโทษตามกฎหมาย ซึ่งเกี่ยวกับความเดือดร้อนของประชาชนโดยตรง ปัจจุบันตำรวจได้รับมอบหมายให้ปฏิบัติหน้าที่หลายด้านด้วยกัน ทำให้ปัจจุบันความเข้มข้นในการสืบสวนติดตามจับกุมตัวผู้กระทำความผิด ลดหย่อนประสิทธิภาพลง ซึ่งมีหลายคดีที่เกิดเหตุแล้วไม่สามารถจับกุมตัวผู้กระทำความผิดมาดำเนินคดีตามกฎหมายได้ และเมื่อเกิดเหตุแล้ว ไม่สามารถจับกุมตัวผู้กระทำผิดมาลงโทษได้นั้น เสมือนเป็นการเพาะเชื้อร้ายของอาชญากรรม จากอาชญากรรมเล็กน้อย กลายมาเป็นอาชญากรรมขั้นสูงซึ่งร้ายแรงกว่าต่อไป เพราะฉะนั้นจะต้องมีการพัฒนางานด้านงานสืบสวนให้มีประสิทธิภาพเพื่อนำไปสู่การจับกุมตัวผู้กระทำความผิด ซึ่งหลักสูตรการสืบสวนคดีอาญาจะสามารถทำให้บุคคลากรมีความรู้ความสามารถเพื่อนำไปใช้ในอนาคต และสามารถปฏิบัติหน้าที่ได้อย่างมีประสิทธิภาพ แต่ทั้งนี้เจ้าหน้าที่ฝ่ายสืบสวนจะต้องตระหนักว่า ปัจจุบันมีองค์กรต่างๆ มากมายที่ทำหน้าที่ตรวจสอบการทำงานของตำรวจ เช่น องค์กรเอกชน ( NGO ) ต่างๆ รวมทั้งองค์กรสิทธิมนุษยชน และคณะกรรมการต่างๆ
เพราะฉะนั้นงานด้านสืบสวนจึงจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องมีเจ้าหน้าที่ที่มีความชำนาญเฉพาะด้านอย่างแท้จริง และเจ้าหน้าที่ฝ่ายสืบสวนจะต้องมีคุณลักษณะพื้นฐานดังต่อไปนี้คือ
1. มีใจรัก มีความสนใจในงานด้านสืบสวนอย่างแท้จริง และมีความกระตือรือร้นพร้อมที่จะปฏิบัติหน้าที่ตลอดเวลา ซึ่งจะต้องทำใจให้ได้
2. มีความอดทน
3. มีความเสียสละ
4. ซื่อสัตย์ทั้งต่อตนเองและผู้อื่น
5. ไม่เป็นคนโอ้อวด ขี้คุย
6. มีความมุ่งมั่น ตั้งใจสูง เช่น ถ้าจับคนร้ายไม่ได้ไม่ยอมกลับ
7. ต้องไม่มีโรคประจำตัว ที่เป็นอุปสรรคในการทำงาน
8. ต้องไม่มีปัญหาครอบครัว ถ้ามีอย่าเอาปัญหาต่างมายุ่งกับงาน จะต้องแบ่งแยกให้ได้
9. มีความรู้ด้านกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติหน้าที่ และกฎหมายอื่นที่สำคัญ เช่นกฎหมายอาญา, วิธีพิจารณาความอาญา และกฎหมายรัฐธรรมนูญ
10. มีความรู้ในงานพิสูจน์หลักฐาน และนิติวิทยาศาสตร์ เช่น ศพ, การเปลี่ยนแปลงของร่างกาย
11. ประสานงานกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เช่น ศาล ,อัยการ, เรือนจำ ,ไปรษณีย์ ฯลฯ
12. รักษาความลับ ซึ่งสิ่งไหนควรเปิดเผยได้ และสิ่งไหนไม่ควรเปิดเผย
13. พัฒนาตัวเองให้ทันต่อการเปลี่ยนแปลงของอาชญากรรมทุกรูปแบบอยู่ เสมอ
การเตรียมความพร้อมในการเป็นนักสืบ
1. จะต้องมีห้องปฏิบัติการในการสืบสวน ซึ่งจะต้องเป็นส่วนตัว ป้องกันความลับต่อบุคคลภายนอก และสื่อมวลชนได้
2. คัดเลือกผู้ใต้บังคับบัญชา ที่มีความรู้ความชำนาญและที่เหมาะสมกับงาน และต้องมีคำสั่งจากหัวหน้าหน่วยงานที่ถูกต้อง
3. เครื่องมือ เครื่องใช้ สำหรับใช้ปฏิบัติงาน เช่น กล้องถ่ายรูป, กล้องวีดีโอ, กล้องส่องทางไกล, เทปอัดเสียง ต้องมีความพร้อม
4. มีคอมพิวเตอร์ช่วยอำนวยความสะดวกในการทำงานด้านข้อมูล
5. อาวุธ เช่นอาวุธปืนที่ใช้จะต้องมีความรู้ และความชำนาญ
6. มีภาวะผู้นำ สามารถกระตุ้นผู้ใต้บังคับบัญชาให้มีความกระตือรือร้นร่วมมือร่วมใจในการทำงาน ได้ด้วยกัน เสียด้วยกัน อย่างเอาเปรียบลูกน้อง ต้องซื่อสัตย์ต่อตนเอง และผู้อื่น รวมถึงการซื้อใจผู้ใต้บังคับบัญชา
7. ความดี ความชอบ เมื่องานเสร็จแล้ว จะต้องร่วมรับความชอบด้วยกัน มีการรายงานผลการปฏิบัติของทีมงานให้ผู้บังคับบัญชาทราบให้ทั่วถึงรวมถึงลูกน้องด้วย อย่าเอาดีแต่ตัวเอง หากมีโอกาสจะต้องให้ลูกน้องผู้นำความสำเร็จมาสู่งาน ได้เข้าพบผู้บังคับบัญชา ซึ่งจะทำให้ลูกน้องเกิดความภาคภูมิใจ แต่จะต้องขออนุญาตผู้บังคับบัญชาก่อน “อย่าเก่งคนเดียว ต้องทำงานเ ป็นทีม”
8. ฝึกลูกน้องให้มีความชำนาญเฉพาะด้าน เช่น เรื่องยาเสพติด, มือปืนรับจ้าง, ทรัพย์สินหายซึ่งจะมอบหมายพื้นที่รับผิดชอบ ,มอบหน้าที่ในการทำงาน, และความรับผิดชอบในการทำงานของแต่ละคน ให้ลูกน้องมีความรู้สึกถึงการมีความรับผิดชอบในงานนั้นๆ
9. มีข้อมูลท้องถิ่น ซึ่งมีความจำเป็นอย่างมากในการทำงานด้านสืบสวน
10. เมื่องานสำเร็จแล้ว จะต้องให้ลูกน้องได้พักผ่อนตามสมควร
วิธีปฏิบัติในการสืบสวน
1. ทุกคดีจะต้องออกไปตรวจสถานที่เกิดเหตุ ไม่ว่าช้าหรือเร็วจะต้องออกไปดูให้ได้
2. จะต้องไม่ให้สัมภาษณ์ใดๆ เกี่ยวกับคดีหากไม่มีอำนาจหน้าที่ และอย่าด่านสรุปใดๆ แห่งคดีในสถานที่เกิดเหตุ หรืออย่าพูดชักนำก่อนที่จะได้รวบรวมและสรุปผลการสืบสวนแล้วนั้น และอย่าวิจารณ์ต่อหน้าคนอื่น
3. ถ่ายภาพสถานที่เกิดเหตุ และตรวจร่องรอยในสถานที่เกิดเหตุ
4. รายงานเหตุให้ผู้บังคับบัญชาตามลำดับทราบโดยเร็ว
5. การเก็บ หรือ พบอะไรในสถานที่เกิดเหตุจะต้องรวบรวมเข้าในสำนวนการสอบสวนโดยเร็ว อย่าเก็บไว้นานเป็นอันขาด และจะต้องทำบันทึกการตรวจพบไว้
6. เอกสารใดเกี่ยวกับคดี เช่น บันทึกจับกุม ,บันทึกการตรวจค้น , คำให้การคดีต่างๆ ที่ตนเองเป็นผู้กล่าวหา หรือพยาน เพื่อเก็บไว้เป็นหลักฐานในการขึ้นพิจารณาในชั้นศาล และยืนยันไม่ให้มีการเปลี่ยนแปลงเอกสารโดยพลการ
วิธีการสืบสวน
1. สืบสวนก่อนเกิดเหตุ วัน เดือน ปี ก่อนเกิดเหตุเป็นอย่างไร เช่น ที่มาของอาวุธ และยานพาหนะ และสถานที่ที่วางแผนและเกี่ยวข้อง
2. ขณะเกิดเหตุ เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นเป็นอย่างไร และมีผู้ร่วมกระทำความผิดอย่างไรบ้าง
3. หลังเกิดเหตุ คนร้ายหลบหนีไปที่ใด ทรัพย์สิน และอาวุธของคนร้ายอยู่ที่ใด
ข้อคิดเตือนใจ และข้อแนะนำ
- เวลามีคดีสำคัญ หรือ คดีใดๆ ห้ามมองคนร้ายเป็นศัตรู ห้ามโกรธผู้ร้าย ซึ่งจะทำให้เราเกิดความลำเอียงได้
- อย่าจับเพื่อหาพยานหลักฐาน จะต้องหาพยานหลักฐานก่อนที่จะจับกุมตัว
- ไม่มีคดีใดที่จะสืบสวนจับกุมตัวผู้กระทำผิดไม่ได้ เว้นแต่จะช้าหรือเร็วเท่านั้น
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น